Steeds meer Belgische supermarktketens, waaronder Carrefour, kondigen aan te gaan werken met muziek die volledig door kunstmatige intelligentie (AI) is gecomponeerd. De reden is eenvoudig: AI-muziek is in veel gevallen rechtenvrij, waardoor winkeliers geen of veel lagere auteursrechten hoeven te betalen.
Dat kan hen duizenden euro’s per jaar besparen.
Volgens Belgische media zijn sommige zelfstandige Carrefour-winkels al aan het experimenteren met AI-composities. “De volledige invoering van AI-muziek in alle winkels in België staat gepland voor de periode 2026–2028,” aldus Damien Bytebier van Carrefour tegenover VRT News. De keten telt zo’n 700 vestigingen in België.
Naast de financiële kant speelt ook personalisatie een rol. “Met AI-muziek kunnen we specifiek op maat gemaakte en seizoensgebonden muziek draaien, bijvoorbeeld voor de eindejaarsperiode of themaweken,” zegt Bytebier. Winkels kunnen zo hun klantervaring afstemmen op marketingacties — zonder afhankelijk te zijn van bestaande muziekrechten of dure licenties.
Onrust bij artiesten en rechtenorganisaties
Voor organisaties als Sabam, de Belgische tegenhanger van Buma/Stemra, is dit echter slecht nieuws. Sabam int vergoedingen die bedrijven moeten betalen voor het afspelen van muziek in openbare ruimtes en keert deze uit aan artiesten en producers. Volgens Steven Desloovere, hoofd muziek bij Sabam, dreigt 25 tot 28 procent van de inkomsten weg te vallen als winkels massaal overschakelen op AI-muziek.
“Dat zou dramatisch zijn voor Belgische artiesten, die nu al moeite hebben om te overleven,” waarschuwt Desloovere. Sabam overweegt daarom nieuwe afspraken of zelfs rechtszaken, want hoewel AI-muziek formeel ‘rechtenvrij’ kan zijn, is ze vaak geïnspireerd op bestaande muziek. Dit maakt de juridische status complex.
De juridische grijze zone
De kern van het probleem is dat veel AI-modellen getraind worden op bestaande, beschermde muziek. Daardoor kan AI-muziek stijlkenmerken of melodieën bevatten die lijken op bestaande composities. Dat roept vragen op over auteursrecht, aansprakelijkheid en licenties. Sabam pleit daarom voor nieuwe afspraken met de retailsector, bijvoorbeeld via een aanvullende licentie voor AI-muziek.
Als daar geen overeenstemming over komt, sluit Sabam rechtszaken niet uit. Het is goed mogelijk dat ook in Nederland soortgelijke discussies zullen volgen met organisaties als Buma/Stemra, zeker nu AI-muziek steeds toegankelijker wordt.
Wat betekent dit voor HCC-leden?
Voor HCC-leden is dit nieuws op verschillende manieren interessant:
Voor consumenten: In winkels zult u steeds vaker AI-muziek horen die speciaal voor die locatie is gegenereerd. Muziek kan hierdoor meer gepersonaliseerd zijn, maar mogelijk ook minder herkenbaar of ‘menselijk’ klinken.Voor muzikanten en makers: AI-muziek zet de traditionele muziekindustrie onder druk. Het wordt voor onafhankelijke artiesten moeilijker om via traditionele wegen inkomsten te genereren.
Voor technologie- en AI-liefhebbers: Dit is een praktisch voorbeeld van hoe AI buiten de computerwereld wordt toegepast in de economie. Het laat zien dat AI niet alleen teksten en beelden kan genereren, maar ook commerciële toepassingen heeft die juridische en maatschappelijke gevolgen hebben.
Voor ondernemers (zoals zelfstandigen of kleine winkels onder onze leden): Rechtenvrije AI-muziek kan financieel aantrekkelijk zijn, maar let op: de juridische kaders zijn nog niet uitgekristalliseerd. Het is verstandig dit nauwlettend te volgen.
AI-toepassingen op het gebied van muziek zullen de komende jaren fors toenemen, niet alleen in supermarkten, maar ook in horeca, evenementen, apps en games. Daarbij zal de spanning tussen innovatie en auteursrecht een belangrijk maatschappelijk debat blijven.
Tip voor leden:
Volg de ontwikkelingen rond AI-muziek ook in Nederland via organisaties als Buma/Stemra en de Europese AI-wetgeving. Als consument, muzikant of ondernemer kunnen deze veranderingen u direct raken.
Disclaimer: dit artikel is bedoeld als algemene informatie voor HCC-leden en is geen juridisch advies.
