Steeds meer ondernemers wenden zich bij belangrijke financiële vragen niet eerst tot hun accountant, maar tot kunstmatige intelligentie. Uit recent onderzoek van Ravical blijkt dat bijna twee derde (64 procent) van de ondernemingen eerst een openbare AI-chatbot zoals ChatGPT raadpleegt voordat ze hun accountant bellen of mailen. Dat is een opvallende verschuiving in een sector die jarenlang draaide op persoonlijke, professionele advisering.
AI als eerste aanspreekpunt
Waar ondernemers vroeger hun accountant vroegen om advies over btw, belastingen of investeringsbeslissingen, gebruiken velen nu eerst AI om snel een antwoord te krijgen. Volgens het onderzoek, uitgevoerd onder vijfhonderd senior beslissers bij Britse accountantskantoren, zien accountants deze trend dagelijks terug in hun praktijk.
In het rapport Accounting in the Age of AI stelt Ravical dat klanten steeds vaker experimenteren met openbare AI-tools om advies te krijgen dat normaal gesproken door financiële professionals wordt verstrekt. Vaak gaat het om eenvoudige vragen over regelgeving, kostenberekeningen of fiscale mogelijkheden, maar steeds vaker ook om complexere vraagstukken. Volgens de onderzoekers is snelheid een van de belangrijkste redenen. Waar accountants soms uren of dagen nodig hebben om te reageren, geeft een AI-chatbot direct antwoord. Ook de toegankelijkheid speelt mee: er is geen afspraak nodig en de drempel om vragen te stellen is laag.
Accountants moeten steeds vaker corrigeren
De keerzijde van deze ontwikkeling is dat de informatie niet altijd klopt. Ruim de helft van de accountantskantoren geeft aan dat zij regelmatig fouten of onvolledige adviezen van AI moeten corrigeren. Klanten komen bij hen terug met antwoorden die soms juridisch of fiscaal niet kloppen of niet toepasbaar zijn op hun situatie.
Zo’n 20 procent van de accountants zegt dat zij steeds vaker expliciet worden gevraagd om het advies dat een chatbot gaf, te controleren of recht te zetten. 39 procent merkt zelfs dat klanten AI gebruiken om het advies van hun accountant actief te toetsen of in twijfel te trekken. Dit zorgt voor extra werkdruk en kan de vertrouwensrelatie tussen accountant en klant onder druk zetten.
Toenemende druk op accountantskantoren
De verwachtingen van klanten veranderen snel. Doordat AI snel en zelfverzekerd antwoord geeft, verwachten klanten dat hun accountant minstens zo snel en helder reageert. Volgens Ravical ervaart bijna 87 procent van de accountants hierdoor een hogere werkdruk.
Vooral kleine en middelgrote accountantskantoren hebben moeite om deze verwachtingen bij te benen. Naast de druk om sneller te werken, kampen veel kantoren ook met personeelstekorten, waardoor de marges kleiner worden. Klanten verwachten meer, terwijl kantoren minder capaciteit hebben.
Een andere zorg is dat sommige klanten denken dat AI hun accountant volledig kan vervangen. Meer dan de helft van de kantoren zegt dat klanten deze vraag al letterlijk hebben gesteld. De angst dat AI het beroep van accountant overbodig maakt, leeft dus nadrukkelijk in de sector.
Geen vervanging, maar verandering
Volgens Joris Van Der Gucht, medeoprichter en ceo van Ravical, gaat AI accountants niet vervangen, maar wél veranderen hoe ze hun werk doen. “Als kennis alleen niet langer het verschil maakt, moeten accountants hun toegevoegde waarde elders laten zien,” zegt hij.
Dat betekent volgens Van Der Gucht dat accountants hun rol moeten verschuiven van puur kennishouder naar adviseur die AI combineert met professionele context en menselijke oordeelsvorming. Waar een chatbot algemene informatie geeft, kan een accountant de specifieke situatie van een ondernemer goed inschatten en relevante keuzes helpen maken.
AI zal in de praktijk juist meer ruimte creëren voor advies op maat. Taken zoals standaard berekeningen, formulieren en fiscale referentievragen kunnen geautomatiseerd worden. Daardoor houden accountants meer tijd over voor strategisch advies, scenario-analyse en begeleiding van ondernemers bij complexe vraagstukken.
Wat dit betekent voor HCC-leden
Voor veel HCC-leden — zeker ondernemers en zzp’ers — is deze ontwikkeling relevant. Het laat zien hoe snel AI niet alleen de technologie, maar ook de manier van werken verandert. Waar AI-tools tot voor kort vooral werden ingezet voor tekst of programmeerwerk, zien we nu dat ook traditionele beroepen als accountancy in hoog tempo digitaliseren.
Voor ondernemers kan AI een handig hulpmiddel zijn om snel eerste antwoorden te krijgen, maar er schuilt ook een risico in het blind vertrouwen op een chatbot. Een AI kan overtuigend antwoorden geven die feitelijk niet juist zijn. De controle door een menselijke accountant of financieel adviseur blijft daarom essentieel.
Voor accountants en financieel professionals binnen HCC is dit een kans om zich te onderscheiden. Niet door te concurreren met AI, maar door deze technologie slim in te zetten. Door repetitieve taken te automatiseren kunnen zij meer tijd besteden aan het bieden van inzicht, strategische begeleiding en advies waar geen chatbot tegenop kan.
De toekomst van accountancy
De conclusie van het Ravical-rapport is helder: AI verandert het beroep van accountant fundamenteel. Niet omdat de technologie het werk overneemt, maar omdat klanten anders gaan denken en handelen. Ze verwachten snelheid, duidelijkheid en betaalbaarheid.
Voor accountants ligt hier de uitdaging om hun rol opnieuw te definiëren. Voor ondernemers ligt er de kans om AI slim te gebruiken, maar met verstand van risico’s en beperkingen.
Wat begon als een experiment om ‘even snel iets te checken’ bij een chatbot, is in korte tijd uitgegroeid tot een trend die de hele financiële sector in beweging zet.
Tip voor HCC-leden:
AI-tools zoals ChatGPT zijn handig voor een eerste inschatting, maar niet waterdicht. Controleer altijd belangrijke financiële beslissingen met een accountant of financieel adviseur. AI kan veel, maar mist context, ervaring en verantwoordelijkheid.
