In Saoedi-Arabië is deze week een nieuwe chatbot gelanceerd die speciaal gericht is op de Arabische taal en cultuur. Het bedrijf Humain presenteerde Allam (Arabic Large Language Model), een alternatief voor systemen zoals ChatGPT, maar dan volledig ontwikkeld voor de Arabisch sprekende wereld. De komst van Allam roept veel vragen op: waarom is zo’n model nodig, en wat betekent dit voor de toekomst van kunstmatige intelligentie?
Een markt van 400 miljoen sprekers
Volgens CEO Tares Amin is Allam “technisch vooruitstrevend én cultureel authentiek.” Wereldwijd spreken bijna 400 miljoen mensen Arabisch, maar de bestaande AI-modellen richten zich voornamelijk op Engels en andere westerse talen. Dat leidt in de praktijk tot allerlei beperkingen.
AI-deskundige Otman Nouinou van de Universiteit van Casablanca ziet de lancering daarom als een logische stap: “ChatGPT kan redelijk goed overweg met klassiek Arabisch, maar faalt bij de vele dialecten. Een Egyptenaar, Syriër of Marokkaan spreekt allemaal net iets anders. Bovendien gaat het vaak mis met culturele nuances. Een veelgebruikte uitdrukking als inshallah (‘als God het wil’) betekent in praktijk vaak ‘we zien wel’, maar dat begrijpt ChatGPT niet goed. Allam is wél getraind op dat soort context.”
Internationale trend: eigen chatbots per regio
De komst van Allam past in een bredere beweging waarin landen en regio’s hun eigen AI-systemen ontwikkelen. De Verenigde Staten hebben hun modellen, China lanceerde de eigen chatbot DeepSeek, India werkt aan een nationale variant, en in Europa lopen meerdere initiatieven. Dat er nu ook een Arabisch alternatief komt, is dus niet verrassend.
Bovendien heeft Humain de wind in de rug door forse steun vanuit de Saoedische overheid. Het land investeert al jaren zwaar in digitalisering, met geld voor technologiebedrijven, infrastructuur en opleidingen. De regering ziet AI als strategisch speerpunt, vergelijkbaar met de manier waarop de VS en China hun eigen techreuzen ondersteunen.
Discussie over religie en censuur
Humain benadrukt dat Allam geen religieuze chatbot is, maar een breed model voor de Arabische wereld. Toch speelt de islamitische cultuur er een grote rol in. Het systeem is getraind op de grootste Arabische dataset ooit, waarin ook waarden en erfgoed zijn verwerkt.
Daarmee ontstaat een nieuwe discussie. Critici waarschuwen dat een model dat religieuze en culturele waarden integreert, ook sneller gevoelig kan zijn voor censuur. Volgens Nouinou is die vrees overdreven: “Net als bij ChatGPT zullen bepaalde vragen geblokkeerd worden, zoals instructies om wapens te maken of haatdragende content. Bij Allam geldt hetzelfde: discussies over religie zijn mogelijk, maar grove beledigingen of godslastering worden niet beantwoord.”
Voorlopig alleen in Saoedi-Arabië
Allam is op dit moment alleen officieel beschikbaar in Saoedi-Arabië. Een bredere uitrol naar andere landen in de regio staat gepland, maar een tijdschema is nog niet bekend. Nederlandse gebruikers kunnen de chatbot technisch gezien al uitproberen via een VPN, maar er is nog geen officiële introductie in Europa.
Conclusie
Met de lancering van Allam laat Saoedi-Arabië zien dat kunstmatige intelligentie zich steeds meer opsplitst in regionale varianten. Waar ChatGPT vooral geworteld is in de Engelstalige wereld, speelt Allam in op de culturele en taalkundige realiteit van honderden miljoenen Arabischsprekenden. Daarmee ontstaat niet alleen meer diversiteit in AI-landschap, maar ook nieuwe vragen: over culturele identiteit, commerciële belangen en de grenzen van vrijheid van meningsuiting.
Disclaimer: Dit artikel is geschreven voor informatieve doeleinden door HCC. HCC heeft geen enkel belang in Humain of de genoemde technologieën. De beschreven toepassingen en verwachtingen rond Allam en andere AI-modellen zijn gebaseerd op publiek beschikbare bronnen en meningen van experts. Het gebruik van AI-technologie blijft sterk afhankelijk van politieke, culturele en economische keuzes, en de situatie kan snel veranderen.
تمت كتابة هذا المقال لأغراض معلوماتية من قبل جمعية الحاسوب الهولندية HCC. لا تمتلك HCC أي مصلحة في شركة Humain أو في التقنيات المذكورة. إن التطبيقات والتوقعات المتعلقة بـ Allam ونماذج الذكاء الاصطناعي الأخرى مبنية على مصادر متاحة للعامة وآراء خبراء. يبقى استخدام تقنيات الذكاء الاصطناعي خاضعًا بشكل كبير للاعتبارات السياسية والثقافية والاقتصادية، وقد تتغير الأوضاع بسرعة.
