De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) laat zich steeds duidelijker voelen op de arbeidsmarkt. Vooral de instapbanen, vaak de eerste stap voor jonge professionals, staan zwaar onder druk. Voor veel jongeren dreigt daarmee het klassieke beginpunt van hun loopbaan weg te vallen. En dat raakt niet alleen werkzoekenden zelf, maar ook de grote uitzendorganisaties zoals Randstad, Adecco en Manpower, die juist een belangrijke schakel vormen tussen starters en werkgevers.
Instapfuncties in de gevarenzone
Wie kijkt naar de invloed van AI ziet dat met name repetitieve kantoorbanen het eerst verdwijnen. Denk aan data-invoer, basisprogrammeren, documentbeoordeling of klantenservice. Precies de functies die traditioneel als springplank dienen. Volgens onderzoeksbureau Anthropic kan op termijn zelfs de helft van deze instapbanen verdwijnen – en dat is niet langer een verre toekomstmuziek.
De cijfers van SignalFire onderstrepen dit. Tussen 2019 en 2024 daalde bij grote techbedrijven het aantal starters met minder dan een jaar ervaring met liefst 50%. Sinds de introductie van ChatGPT eind 2022 is daar nog eens een kwart van af gegaan. Natuurlijk spelen ook hogere rentes en inflatie een rol, maar alles wijst op een structurele verschuiving: bedrijven nemen minder starters aan en zoeken direct naar kandidaten die meteen meerwaarde hebben.
Nieuwe realiteit voor uitzenders
Voor de grote uitzenders levert dit een lastige spagaat op. Een belangrijk deel van hun omzet (60-70%) komt uit industriële en logistieke functies, sectoren die juist minder gevoelig zijn voor AI en vaak zelfs nog groeien. Zo komt in de LinkedIn Grad’s Guide de bouw naar voren als snelstgroeiende industrie voor nieuwe afgestudeerden, gevolgd door nutsvoorzieningen en de olie- en gassector.
Maar de kwetsbaarheid zit in de administratieve en professionele dienstverlening. Deze tak is goed voor ongeveer een derde van de omzet, en juist daar knaagt AI hard aan volumes en marges. Recruitmentbureau Robert Half, dat zich specifiek richt op hoogopgeleide professionals in administratie, finance, juridische functies en IT, voelt dit extra scherp: hun omzet daalde in 2024 met bijna 10%. Ter vergelijking: Adecco kromp dat jaar met 3%, Randstad met 5% en Manpower met bijna 6%.
Uitdagingen én kansen
Dat de uitzendmarkt in zwaar weer zit, blijkt ook op de beurs. Sinds de introductie van ChatGPT zijn de aandelenkoersen van Randstad en Adecco met ongeveer 30% gedaald. Bij Manpower halveerde de beurswaarde zelfs – al speelt de economische tegenwind in de eurozone daarbij zeker mee.
Toch biedt AI ook kansen. Uitzenders die hun dienstenaanbod diversifiëren en zelf actief AI inzetten, hebben een streepje voor. Denk aan efficiëntere interne processen, betere matchingsalgoritmes en bijscholingsdiensten voor werknemers. Daarmee kunnen ze niet alleen hun eigen verdienmodel verbeteren, maar ook daadwerkelijk nieuwe inkomstenbronnen aanboren.
Randstad zet met de overname van Torc – een AI-marktplaats om digitaal talent sneller te koppelen – een duidelijke stap die kant op. Adecco ontwikkelde zijn eigen Recruiter GenAI-suite en lanceerde een AI Academy om medewerkers en klanten te helpen zich aan te passen aan deze nieuwe werkelijkheid.
Wat betekent dit voor HCC-leden?
De ontwikkelingen zijn indrukwekkend, maar wat kun je daar als HCC-lid nu concreet mee?
- Investeer in bijscholing – Richt je op vaardigheden die moeilijker te automatiseren zijn, zoals creativiteit, probleemoplossend vermogen en technische specialisatie.
- Word AI-gebruiker, niet AI-slachtoffer – Zorg dat je de nieuwe tools leert gebruiken en niet ingehaald wordt door collega’s die dat al doen.
- Zoek groeisectoren op – Denk aan bouw, zorg, energie en nutsbedrijven: sectoren waar AI minder snel werk wegneemt.
- Blijf ondernemend denken – Met slimme AI-tools kun je sneller een eigen bedrijf starten of als zelfstandige aan de slag.
- Maak gebruik van HCC-netwerken – Binnen HCC!ai en andere groepen kun je oefenen met AI-toepassingen en ervaringen uitwisselen.
Kader: Top 5 AI-tools die starters nu zouden moeten leren gebruiken
- ChatGPT / Claude (generatieve AI)
Voor teksten, brainstormen, samenvatten en eerste analyses. Handig in bijna elke kantoorfunctie. - GitHub Copilot (programmeurshulp)
Ideaal voor wie zich met programmeren of IT wil bezighouden. Versnelt leren én werken. - Notion AI of Microsoft Copilot (productiviteit)
Voor projectmanagement, documentatie en het slim organiseren van je werk. - Midjourney / Stable Diffusion (creatieve AI)
Voor presentaties, marketing en creatieve beroepen. Beeldcreatie is steeds vaker een gevraagde vaardigheid. - LinkedIn Learning + AI-aanbevelingen
Combineer AI-gestuurde cursusaanbevelingen met actuele vaardigheden om je cv aantrekkelijk te houden.
Conclusie
Wat we zien, is geen tijdelijke dip maar een fundamentele transformatie van de arbeidsmarkt. AI maakt vooral de onderste treden van de carrièreladder onzeker. Voor uitzenders betekent dit dat ze hun rol opnieuw moeten uitvinden. Voor ons als individuen – en als HCC-leden – betekent het dat we onszelf moeten blijven ontwikkelen, slimmer moeten leren omgaan met AI en kansen moeten grijpen in sectoren waar groei plaatsvindt.
AI vervangt banen, maar creëert ook nieuwe mogelijkheden. Wie zich tijdig aanpast, staat sterker in deze nieuwe realiteit.
