In de wereld van de cardiologie wordt de echocardiografie wel het ‘werkpaard’ van de afdeling genoemd, en terecht. Bij vrijwel elke verdenking van hartproblemen, van een verzwakte hartspier tot een lekkende hartklep, is deze echo van het hart onmisbaar. In het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) heeft dat werkpaard nu een flinke oppepper gekregen dankzij kunstmatige intelligentie.
Waar artsen en laboranten tot voor kort tientallen metingen met de hand uitvoerden en uren kwijt waren aan interpretatie en rapportage, zorgt slimme AI-software er nu voor dat het werk sneller, consistenter en efficiënter gebeurt. En dat komt geen moment te vroeg.
Personeelstekort dwingt tot innovatie
“De wachttijden voor echo’s liepen op, simpelweg omdat we met te weinig mensen te veel aanvragen kregen,” vertelt cardioloog Jacco Karper van het WZA. “We zagen dat het niet houdbaar was.” Het echoteam kampte, zoals zoveel ziekenhuisafdelingen, met een hardnekkig personeelstekort. Toch bleef de vraag naar cardiologische echo’s toenemen – met als gevolg lange wachttijden en volle agenda’s.
Samen met collega Richard de Jong besloot Karper dat het tijd was voor actie. Ze namen contact op met het medisch-technologisch bedrijf Us2.ai, dat zich heeft gespecialiseerd in AI voor echocardiografie. Hun software werd getraind op meer dan 100.000 echobeelden en kan zelfstandig metingen verrichten én de interpretatie verzorgen – taken die normaal door laboranten en artsen worden uitgevoerd.
AI als slimme assistent, geen vervanger
De AI vervangt de mensen overigens niet. De laborant bedient nog steeds het echoapparaat en maakt de beelden, maar vervolgens neemt de software de analyse over: snel, precies, en altijd op dezelfde manier. En dat laatste is essentieel, zegt Karper: “Met AI heb je geen last meer van ‘inter-observer-variatie’. De ene collega plaatst een meting nét iets anders dan de andere. Dat verschil verdwijnt, want AI meet altijd hetzelfde en legt alles uniform vast.”
Toch blijft menselijke controle onmisbaar. “We noemen dat ‘human in the loop’,” legt Karper uit. “Het systeem is fantastisch, maar het is belangrijk dat we blijven meekijken. Je moet het vertrouwen in de technologie opbouwen, zonder blind te varen op wat de computer zegt.”
Productiviteit schiet omhoog
De resultaten zijn inmiddels verbluffend. Het WZA is het eerste regionale ziekenhuis in Nederland dat met dit systeem werkt – en het bevalt uitstekend. Ook het Erasmus MC in Rotterdam is tegelijk met de software aan de slag gegaan.
Volgens echolaborant Maud Pastink is het verschil in werklast enorm. “Waar een echo-onderzoek eerder zeker twintig minuten in beslag nam, ben ik nu vaak binnen zeven minuten klaar met de AI-analyse. Daardoor kunnen we per dag veel meer patiënten helpen, zonder in te leveren op kwaliteit. Integendeel zelfs: de metingen zijn nu consistenter en overzichtelijker.”
Ze is ronduit enthousiast. “We houden meer tijd over, de druk op het team neemt af, én de patiënten hoeven minder lang te wachten. Dat voelt als een overwinning op meerdere fronten.”
Een vliegwiel voor de toekomst?
Het succes van het systeem in Assen blijft niet onopgemerkt. Regelmatig krijgt Karper vragen van collega’s uit andere ziekenhuizen die willen weten hoe het werkt. “Er is veel interesse. Logisch ook, want dit is niet zomaar een snufje, dit is een structurele oplossing voor een groeiend probleem.”
Toch is er wel een drempel: de investering. AI-software en de benodigde apparatuur zijn niet goedkoop. Maar volgens Karper verdient die uitgave zich snel terug. “Als je ziet hoeveel efficiënter je kunt werken, hoeveel echo’s je extra kunt doen en hoeveel tijd en personeel je bespaart, dan is het niet de vraag óf je dit moet invoeren, maar wanneer.”
Slimmer, sneller, beter – mét menselijk toezicht
De introductie van AI in de echokamer laat zien hoe technologie de zorg kan versterken – zonder de menselijke maat te verliezen. In plaats van een toekomst waarin machines de dokter vervangen, werkt het WZA aan een realiteit waarin mensen en technologie samenwerken om de zorg toegankelijker, efficiënter en nauwkeuriger te maken. En dat is misschien wel de echte hartslag van innovatie.
