De spectaculaire groei van kunstmatige intelligentie (AI) heeft in de Verenigde Staten een onverwachte keerzijde. Terwijl techgiganten als Amazon, Google, Microsoft en Meta miljarden investeren in nieuwe datacenters, blijken de kosten voor de benodigde energie en infrastructuur in toenemende mate te belanden bij gewone Amerikaanse huishoudens. Uit onderzoek van persbureau AP en een reeks toezichthouders komt naar voren dat burgers indirect meebetalen voor de reusachtige energiehonger van Big Tech.
De belofte versus de realiteit
Lokale overheden lokken de bedrijven naar hun staat met aantrekkelijke deals. Ze beloven inwoners vaak dat de techbedrijven zelf volledig zullen opdraaien voor hun elektriciteitsverbruik en de uitbreiding van het netwerk. Maar critici trekken die belofte sterk in twijfel. In de praktijk blijkt namelijk dat de energierekening voor huishoudens stijgt, terwijl de infrastructuurkosten van de datacenters grotendeels via het bestaande tariefstelsel worden verdeeld over álle gebruikers.
Energiehonger vergelijkbaar met een complete stad
De omvang van de nieuwe generatie datacenters is nauwelijks te bevatten. Elk individueel centrum vraagt evenveel elektriciteit als een stad ter grootte van New Orleans of Pittsburgh. Om dat mogelijk te maken, moeten niet alleen bestaande centrales worden uitgebreid, maar ook compleet nieuwe energiecentrales en honderden kilometers nieuwe kabels worden aangelegd.
In de VS geldt al decennialang dat de overheadkosten van zulke investeringen gelijk worden verdeeld onder alle energiegebruikers. Volgens Harvard-hoogleraar Ari Peskoe leidt dit tot een scheve situatie: “De meeste infrastructuur wordt nu aangelegd voor een handjevol klanten, toevallig de rijkste bedrijven ter wereld. Dat hele systeem moet eigenlijk op de schop.”
Exploderende kosten
Een recente analyse van toezichthouder Monitoring Analytics bevestigt dit beeld. In de noordoostelijke staten waren datacenters in 2024 verantwoordelijk voor maar liefst 9,3 miljard dollar aan extra elektriciteitskosten. De energieprijzen in dit gebied zijn in korte tijd verzevenvoudigd. Hoewel niet al deze stijging direct is doorberekend aan consumenten, stellen critici dat de huishoudens nog steeds veel te veel meebetalen.
Vijf gouverneurs uit het gebied schreven zelfs een gezamenlijke brief aan netbeheerder PJM Interconnection, waarin zij waarschuwen dat burgers miljarden dollars te veel kwijt zijn. In Pennsylvania probeert een staatscommissie nu afspraken te maken met de sector. “Het gaat om investeringen van honderden miljoenen. Je wilt niet dat de gewone gebruiker daar de dupe van wordt,” aldus commissievoorzitter Stephen DeFrank.
Eerste maatregelen in Oregon
Aan de Amerikaanse westkust, in Oregon, is inmiddels wetgeving aangenomen die voorschrijft dat datacenters voortaan een apart tarief krijgen. Dat is een eerste stap richting meer transparantie, al is nog niet vastgelegd dat het tarief daadwerkelijk hoger moet liggen. De aanleiding was de forse stijging van elektriciteitsprijzen voor huishoudens: in vier jaar tijd werden de tarieven in Oregon 50 procent duurder.
Kortingen en geheime afspraken
Een onderzoeksproject van Harvard stelt dat veel staten en netwerkbeheerders datacenters actief proberen te lokken met speciale tarieven en kortingen. Vaak worden die regelingen geheim gehouden. Het gevolg: de kosten voor uitbreiding van het netwerk komen terecht bij gewone burgers, terwijl Big Tech juist profiteert van gunstige deals.
Wat betekent dit voor AI?
De kwestie rond de energierekening legt een fundamenteler probleem bloot. De snelle opmars van AI brengt enorme kansen met zich mee – van medische doorbraken tot nieuwe bedrijfsmodellen – maar ook een gigantische vraag naar energie. Hoe die kosten verdeeld moeten worden, is voorlopig nog onduidelijk. Zonder duidelijke regelgeving dreigt een situatie waarin de rijkste bedrijven profiteren, terwijl gewone gezinnen opdraaien voor de rekening.
Wat betekent dit voor AI?
De kwestie rond de energierekening legt een fundamenteler probleem bloot. De snelle opmars van AI brengt enorme kansen met zich mee – van medische doorbraken tot nieuwe bedrijfsmodellen – maar ook een gigantische vraag naar energie. Hoe die kosten verdeeld moeten worden, is voorlopig nog onduidelijk. Zonder duidelijke regelgeving dreigt een situatie waarin de rijkste bedrijven profiteren, terwijl gewone gezinnen opdraaien voor de rekening.
Disclaimer: Dit artikel is opgesteld door HCC!ai om leden te informeren over de maatschappelijke en economische impact van AI. HCC!ai heeft geen enkel belang in de genoemde bedrijven of organisaties. De inhoud is bedoeld als achtergrondinformatie en vormt geen professioneel financieel of juridisch advies.
