Na Disney en Universal heeft nu ook Warner Bros. Discovery een rechtszaak aangespannen tegen de AI-dienst Midjourney. De filmstudio beschuldigt het bedrijf van structurele auteursrechtinbreuk. Volgens Warner Bros. verzamelt, gebruikt en verspreidt Midjourney op grote schaal beschermd materiaal – en verdient het daar via betaalde abonnementen ook nog aan.
Bekende karakters als voorbeeld
In de rechtbankstukken noemt Warner Bros. tientallen voorbeelden van beelden die volgens hen niet door de beugel kunnen. Het gaat daarbij om iconische personages als Superman, Batman, The Flash, Wonder Woman, Tweety en Scooby-Doo.
Opvallend is dat de problemen zich niet alleen voordoen als gebruikers expliciet de naam van een personage in hun prompt zetten. Zelfs bij een ogenschijnlijk neutrale opdracht als “Klassiek gevecht tussen stripboeksuperhelden” zouden de resultaten sterk lijken op bekende Warner Bros.-figuren.
‘Bewuste keuze’
De studio stelt dat Midjourney heel goed weet dat er inbreuk wordt gepleegd. Volgens de aanklacht kiest het bedrijf er bewust voor om dit niet te voorkomen, omdat het winstgevend is. Warner Bros. wijst erop dat andere AI-aanbieders inmiddels wel technische maatregelen hebben genomen om dit soort ongeoorloofde output te blokkeren.
Niet de eerste keer
De zaak staat niet op zichzelf. Eerder zijn ook Disney en Universal naar de rechter gestapt tegen Midjourney, met vergelijkbare aanklachten. En ook andere AI-bedrijven liggen regelmatig onder vuur. Zo lopen er rechtszaken tegen OpenAI en Meta vanwege het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal voor training en output.
Brede discussie
De rechtszaak benadrukt opnieuw een van de heetste hangijzers in de AI-discussie: mag een AI-dienst werken met auteursrechtelijk beschermd materiaal zonder toestemming of licentie? En wie is er verantwoordelijk als het systeem beelden genereert die inbreuk maken – de maker van de AI of de gebruiker?
De uitkomst van deze en andere rechtszaken kan grote gevolgen hebben voor de hele sector. Als de rechtbanken de lijn van de filmstudio’s volgen, zullen AI-bedrijven hun modellen en filters drastisch moeten aanpassen.
Kader: Auteursrecht en AI – hoe zit dat juridisch?
- In de VS
Het auteursrecht beschermt creatieve werken zoals films, boeken, muziek en beeldmateriaal. Gebruik van dit materiaal zonder toestemming kan worden gezien als inbreuk. AI-bedrijven beroepen zich vaak op het principe van fair use – het idee dat beperkt gebruik van beschermd materiaal in sommige gevallen is toegestaan. Rechters moeten nog uitmaken of het trainen en genereren met auteursrechtelijk werk onder fair use valt. - In de EU
De regels zijn strenger. Hier geldt geen breed fair use-principe, maar alleen specifieke uitzonderingen (zoals citaatrecht of onderwijs). Voor training van AI met auteursrechtelijk materiaal is in principe toestemming nodig, tenzij het onder de uitzonderingen valt. Met de komst van de AI Act en bestaande richtlijnen over databanken en auteursrecht, wordt de druk op AI-bedrijven in Europa groter om hun databronnen transparant te maken. - De kernvraag
Wie draagt de verantwoordelijkheid als een AI systeem een beschermd personage of werk genereert? Het AI-bedrijf dat het model aanbiedt, of de gebruiker die de prompt intikt? Hierover is wereldwijd nog geen eenduidige jurisprudentie, waardoor rechtszaken zoals die van Warner Bros. tegen Midjourney een belangrijke precedentwerking kunnen krijgen.
