De spreekkamer in het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam-Zuid ondergaat een stille, maar ingrijpende revolutie. Waar artsen tot voor kort tijdens een consult vooral bezig waren met het intikken van gegevens op een computer, is dat beeld nu aan het kantelen.
Dankzij een innovatieve Nederlandstalige AI-assistent, die als digitale co-piloot meeluistert en meeschrijft, kunnen artsen zoals internist-reumatoloog Marc Kok hun blik letterlijk weer op de patiënt richten.
“Ik heb nu echt tijd om iemand aan te kijken en te luisteren,” zegt hij. “En dat maakt het werk niet alleen efficiënter, maar ook betekenisvoller.”
Kok zit tegenover een vrouw die artrose-achtige klachten heeft in haar handen. Terwijl zij haar verhaal doet over pijn en stijfheid in haar gewrichten, verschijnt er in real-time een samenvatting op het scherm naast hem – gegenereerd door de AI. De tekst is beknopt, medisch correct, en vormt de basis voor het patiëntendossier. “Voorheen moest ik zelf de essentie uit iemands verhaal noteren, wat betekende dat ik het grootste deel van het gesprek met mijn rug naar de patiënt zat, turend naar mijn scherm. Nu is dat volledig omgekeerd,” legt Kok uit. “Van de tien minuten durende afspraak ben ik er zeker zeven tot acht echt met mijn aandacht bij de persoon tegenover me.”
Een digitale assistent, geen vervanging
De AI fungeert nadrukkelijk als ondersteunend hulpmiddel, niet als vervanger van medisch personeel. “Het systeem luistert mee, vat samen, maar bewaart niets. Alles wat er wordt gegenereerd, lees ik zelf zorgvuldig na voordat het definitief in het medisch dossier komt. En natuurlijk vragen we altijd vooraf om toestemming van de patiënt,” benadrukt Kok.
De inzet van spraakgestuurd rapporteren heeft bovendien nog een ander voordeel: het maakt het mogelijk om non-verbale signalen – zoals lichaamstaal en emotionele reacties – veel beter op te vangen. “Als iemand pijn ervaart of bezorgd is, zie je dat. Maar dat zie je alleen als je kijkt. En dat kan nu weer.”
Grenzen aan de technologie
Toch is AI in de spreekkamer geen tovermiddel. Zo zijn er nog altijd barrières als het gaat om meertaligheid. Niet elke patiënt spreekt vloeiend Nederlands. “In zulke gevallen schakel ik soms terug naar Google Translate, of vertrouw ik op een familielid dat meekomt als tolk. Voor nu werkt dat nog beter dan AI, al hoop ik dat daar in de toekomst verbetering in komt.”
Geen kostenbesparing, wél meer menselijkheid
Wie denkt dat de invoering van AI in de zorg direct leidt tot kostenbesparingen of het oplossen van personeelstekorten, komt volgens Kok bedrogen uit. “Het is niet per se goedkoper. En nee, het gaat het personeelstekort ook niet oplossen. Maar het biedt wel iets anders: meer menselijkheid in het contact, betere communicatie, en een patiënt die zich echt gehoord voelt.”
Dat effect wordt serieus genomen: het Maasstad Ziekenhuis onderzoekt momenteel of de AI-assistent ook op andere afdelingen ingezet kan worden, waaronder op verpleegafdelingen en binnen de medische psychologie, waar lange gesprekken met patiënten de norm zijn en de administratieve last nog veel zwaarder weegt.
Wat begon als een proef onder enkele artsen, zou zomaar eens de nieuwe standaard kunnen worden in de Nederlandse gezondheidszorg. En niet omdat AI de mens vervangt – maar juist omdat het hem weer dichterbij de patiënt brengt.
