In een opmerkelijke stap heeft de Albanese premier Edi Rama aangekondigd dat een virtuele AI-bot, Diella, wordt aangesteld als minister van Aanbestedingen. Het doel: de hardnekkige corruptie in het land bestrijden.
Corruptie is al decennialang een groot probleem in Albanië en vormt een van de grootste obstakels voor de beoogde toetreding tot de Europese Unie. Rama benadrukt dat Diella “ongevoelig is voor steekpenningen, bedreigingen of belangenverstrengeling” en dat alle aanbestedingen volledig transparant zullen verlopen.
Wie is Diella?
Diella – wat ‘zon’ betekent in het Albanees – is geen onbekende voor de bevolking. Sinds begin 2025 helpt ze als virtuele functionaris burgers en bedrijven bij administratieve taken via het nationale portaal e-Albania. Ze verschijnt daar in traditionele klederdracht en is inmiddels een vertrouwd digitaal gezicht.
Als minister van Aanbestedingen moet Diella overheidscontracten gaan toewijzen op basis van objectieve criteria. Daarmee wordt een van de meest corrupte onderdelen van de overheid rechtstreeks onder AI-toezicht geplaatst. Rama noemde het “geen sciencefiction, maar een noodzakelijke stap om vertrouwen te herstellen”.
Kritische kanttekeningen
Toch roept de benoeming veel vragen op. Hoe wordt het menselijk toezicht geregeld? Wat als kwaadwillenden het algoritme proberen te manipuleren? Rama liet hierover niets concreets los. Experts waarschuwen dat AI niet per definitie immuun is voor beïnvloeding – denk aan bias in data of manipulatie van invoer.
Ook Transparency International blijft kritisch: Albanië staat momenteel op de op één na laagste plaats van alle Europese landen op de corruptie-index, net boven Hongarije. Voor toetreding tot de EU is geloofwaardige en duurzame hervorming noodzakelijk.
Brede context
De afgelopen jaren is Albanië al serieuzer gaan optreden tegen corruptie. Er zijn zaken aangespannen tegen oud-ministers, burgemeesters en parlementsleden. Toch blijft het vertrouwen van de bevolking broos. De inzet van een AI-minister is dus niet alleen praktisch bedoeld, maar ook een krachtig signaal naar binnen- en buitenland dat Rama de strijd tegen corruptie hoog op de agenda zet.
Tips voor HCC-leden
- Volg AI in governance: AI wordt steeds vaker ingezet voor besluitvorming. Dit kan ook in Nederland en de EU invloed krijgen op overheidsprocessen.
- Kijk naar de risico’s: AI is niet feilloos. Manipulatie of dataverstoringen kunnen ook hier tot verkeerde beslissingen leiden.
- Bedenk de kansen: objectieve besluitvorming door AI kan in theorie leiden tot eerlijker en transparanter beleid, mits er goed toezicht is.
- Vergelijk met bedrijven: ook in bedrijfsleven kan AI nuttig zijn voor aanbestedingen of selectieprocessen, maar altijd in combinatie met menselijke controle.
Conclusie
Met Diella als virtuele minister zet Albanië een opvallende stap. Het kan een voorbeeld zijn voor hoe AI de overheid kan ondersteunen – of juist een waarschuwing dat blind vertrouwen in technologie zonder toezicht riskant is.
Disclaimer HCC!ai: Dit artikel is bedoeld voor educatieve en informatieve doeleinden. Het vormt géén oordeel over de effectiviteit van AI in politieke besluitvorming en is geen advies voor toepassing in overheden of bedrijven. AI-systemen moeten altijd met menselijk toezicht en verantwoord beleid worden ingezet.
