De komst van ChatGPT heeft de Nederlandse markt voor kunstmatige intelligentie in een stroomversnelling gebracht. Waar Nederland in 2022 nog een overzichtelijk aantal AI-startups kende, telt ons land inmiddels 727 bedrijven die zich op een of andere manier met kunstmatige intelligentie bezighouden. Maar liefst 59 procent van die ondernemingen is opgericht ná november 2022, toen ChatGPT wereldwijd doorbrak.
Dat blijkt uit een recente analyse van Company.info, gebaseerd op gegevens van de Kamer van Koophandel. Volgens AI-ondernemer Remy Gieling, oprichter van AI.nl, is de groei nauwelijks te bevatten. “Je zou bijna zeggen dat er tegenwoordig meer AI-experts rondlopen dan lantaarnpalen in Nederland,” grapt hij.
Brede variatie aan bedrijven
De grootste groep AI-bedrijven – ongeveer 27 procent – richt zich op advies en trainingen rondom het gebruik van AI. Daarnaast is er een flinke groep die diensten levert zoals AI-ondersteund ontwerpen, tekstgeneratie en (stock)fotografie. Maar liefst twee derde (67 procent) van alle AI-bedrijven is een eenmanszaak, wat aangeeft dat veel ondernemers individueel de sprong in de AI-wereld hebben gewaagd.
De onderzoekers vermoeden echter dat de werkelijke aantallen hoger liggen. Veel bedrijven passen hun officiële omschrijving bij de KvK niet meteen aan, waardoor een deel van de AI-activiteiten onder de radar blijft. Daarom is ook gekeken naar bedrijfsprofielen op LinkedIn. Daar werden 477 actieve AI-bedrijven geteld. Vanwege overlap zijn deze aantallen niet opgeteld, maar het laat wel zien dat de sector breed vertegenwoordigd is.
Zelfbenoemde experts of serieuze spelers?
De snelle opkomst van zoveel nieuwe ondernemingen betekent ook dat er veel “zelfbenoemde experts” actief zijn. Universitair docent en advocaat Roeland de Bruin, gespecialiseerd in AI-regulering, waarschuwt dat niet ieder bedrijf voldoende kennis of ervaring heeft. “Sommigen springen puur op de hype. Het risico is dat organisaties met verkeerde verwachtingen of gebrekkig advies achterblijven.”
Toch ziet De Bruin ook een positief effect: de markt zal zich uiteindelijk professionaliseren. Bedrijven zonder echte toegevoegde waarde verdwijnen vanzelf, terwijl anderen samengaan om sterker te staan. Ook Gieling verwacht dat er een consolidatieslag komt. “De markt voor simpele chatbot-uitleg is overvol. Klanten zoeken nu steeds meer naar diepgaande expertise die direct toepasbaar is in hun branche. Dat vereist investeringen, technische knowhow en samenwerking.”
AI-producenten versus AI-gebruikers
Het CBS keek begin 2024 naar bedrijven die AI daadwerkelijk ontwikkelen of produceren, en kwam toen uit op 402 ondernemingen. Bedrijven die AI alleen gebruiken – bijvoorbeeld in hun marketingtools of klantenservice – tellen in die definitie niet mee. Dat benadrukt dat er verschillende manieren zijn om naar de sector te kijken.
Wat wel duidelijk is: sinds ChatGPT is AI niet meer weg te denken uit de Nederlandse economie. De technologie vormt de basis voor nieuwe producten, diensten en zelfs hele bedrijfstakken.
Tips voor HCC-leden
- Kijk kritisch naar aanbieders: niet ieder bedrijf dat “AI-specialist” zegt te zijn, beschikt ook echt over de juiste kennis.
- Denk aan schaalbaarheid: kleine tools en diensten zijn leuk om mee te experimenteren, maar vraag je af of ze ook bruikbaar blijven als je organisatie groeit.
- Blijf leren: AI verandert razendsnel. Volg cursussen, trainingen en webinars (ook binnen HCC!ai) om bij te blijven.
- Vergelijk producenten en gebruikers: er is een groot verschil tussen bedrijven die AI ontwikkelen en bedrijven die AI alleen inzetten. Wees je bewust van dat onderscheid.
- Experimenteer veilig: gebruik AI vooral eerst voor laag-risico toepassingen, voordat je kritieke processen erop gaat vertrouwen.
Disclaimer
Dit artikel is geschreven voor informatieve en educatieve doeleinden binnen HCC!ai. Het is geen financieel of zakelijk advies. Leden die AI-tools of AI-diensten overwegen, doen er goed aan altijd onafhankelijk onderzoek te doen en niet uitsluitend te vertrouwen op trends of claims van commerciële aanbieders.
