De kracht van kunstmatige intelligentie laat zich steeds vaker zien op onverwachte terreinen. Een daarvan is de kunst van het voorspellen: hoe groot is de kans dat een bepaald scenario zich voordoet? In de internationale Metaculus Cup, een prestigieuze competitie waarin deelnemers kansberekeningen maken over uiteenlopende gebeurtenissen, verraste een AI-systeem onlangs vriend en vijand. Het model, ontwikkeld door een jonge Britse startup, eindigde op de achtste plaats en liet daarmee honderden menselijke deelnemers achter zich.
Hoe werkt zo’n voorspelling?
Voorspellen is iets dat mensen van nature doen. We schatten dagelijks kansen in – of het nu gaat om het weer, de beurskoersen of de uitslag van een voetbalwedstrijd. Toch blijkt het veel moeilijker om dat systematisch en nauwkeurig te doen. Daarom bestaat er een gemeenschap van zogeheten supervoorspellers: mensen die met training en ervaring bovengemiddeld goed inschattingen kunnen maken over de toekomst.
Dat juist een AI nu hun terrein betreedt, is veelzeggend. Het model combineerde verschillende technieken:
- het verzamelen en analyseren van de meest actuele data,
- het opstellen van scenario’s op basis van verschillende aannames,
- en het berekenen van kansen die niet alleen de meerderheid volgen, maar ook ruimte laten voor afwijkende inzichten.
Het resultaat? Een achtste plaats op wereldniveau. Ter vergelijking: een jaar geleden bungelde de beste AI-bot nog rond plek 300. De sprong vooruit toont hoe snel AI zich ontwikkelt.
Mens versus machine – of juist samen?
De beste menselijke voorspellers bleken nog altijd sterker; zij claimden de hoogste posities in de competitie. Maar de prestaties van AI wijzen wel op een kantelpunt. Volgens de oprichter van de Britse startup is dit niet zomaar een rekenoefening: “Voorspellen gaat niet alleen om data herkauwen, maar om echt redeneren. Onze AI durft af te wijken van de consensus en kan daardoor een tegengif zijn tegen groepsdenken.”
Dat laatste is interessant. Mensen zijn gevoelig voor kuddegedrag: we volgen wat de meerderheid denkt, ook als dat niet de slimste inschatting is. Een AI die onafhankelijk redeneert, kan juist waardevolle alternatieve scenario’s aandragen.
De toekomst van voorspellen ligt daarom waarschijnlijk niet in een strijd tussen mens en machine, maar in samenwerking. Menselijke intuïtie en contextkennis, gecombineerd met de rekenkracht en onbevangenheid van AI, kunnen samen leiden tot voorspellingen die betrouwbaarder zijn dan ooit.
Wat kunnen wij hiervan leren?
Voor HCC-leden en andere geïnteresseerden in AI laat dit voorbeeld zien dat voorspellen meer is dan een gok. Met de juiste methoden – en inmiddels ook met de juiste tools – kunnen we beter onderbouwde inschattingen maken. Dat geldt voor allerlei terreinen: politiek, economie, wetenschap, maar ook alledaagse keuzes.
Stel dat je wilt inschatten of een investering kansrijk is, of dat een bepaald project binnen de vereniging zal aanslaan. Een AI kan dan helpen om scenario’s door te rekenen en blinde vlekken te vermijden. Het blijft echter aan ons om de context te begrijpen en de uiteindelijke beslissing te nemen.
Tips voor HCC-leden: zo gebruik je AI voor voorspellen
- Oefen met scenario’s
Geef een AI drie mogelijke uitkomsten van een situatie en vraag om de kansen per scenario te berekenen. Zo leer je hoe het model redeneert. - Combineer bronnen
Stel dezelfde vraag aan meerdere AI’s (bijv. ChatGPT, Claude of Perplexity) en vergelijk hun inschattingen. Verschillen zijn vaak leerzaam. - Vraag expliciet om afwijkende meningen
AI’s volgen vaak de meerderheid. Door te vragen naar “onwaarschijnlijke maar mogelijke” scenario’s krijg je verrassende inzichten. - Gebruik AI als spiegel
Leg je eigen voorspelling naast die van de AI. De verschillen dwingen je om je aannames te heroverwegen. - Pas het klein toe
Begin met kleine experimenten: sportuitslagen, lokale verkiezingen of beursbewegingen. Zo bouw je gevoel op voor hoe nuttig de inschattingen zijn.
Conclusie
Dat een AI binnen een jaar van plek 300 naar de top-10 van de Metaculus Cup stijgt, is meer dan een curiositeit. Het markeert een mijlpaal in de manier waarop we naar de toekomst kunnen kijken. De sterkste voorspellingen ontstaan waar menselijke ervaring en AI-rekenkracht elkaar aanvullen.
Voor ons als HCC-leden ligt hier een interessante kans: AI inzetten als een hulpmiddel om beter voorbereid beslissingen te nemen – of dat nu gaat om persoonlijke keuzes, investeringen of maatschappelijke ontwikkelingen. De toekomst voorspellen is nooit perfect, maar met AI aan onze zijde wordt de gok steeds meer een berekende kans.
